Systeemdenken (en handelen)

Systeemdenken is een wetenschappelijke benadering die probeert overzicht van het geheel te behouden, in plaats van zich te concentreren op afzonderlijke onderdelen zonder te overwegen welke rol deze delen in het groter geheel spelen.
Vanuit deze benadering beschouwen we het gedrag van een systeem (bijv een gezin met ouders en kinderen) niet als een simpele keten van oorzaak-gevolg relaties, maar van het samenspel van met elkaar interacterende deelsystemen, waarbij terugkoppeling een belangrijke rol speelt. 
Het is een holistische kijk. Dat wil zeggen dat er niet naar de afzonderlijke deelsystemen (bijv relatie tussen ouders, of de relatie tussen een broer en zus) gekeken wordt maar vooral ook naar de manier waarop zij een wisselwerking vertonen en naar hun plaats in het geheel. 

Wat is Systeemtherapie? 

Systeemtherapie is een vorm van psychotherapie en wordt ook wel relatie- en gezinstherapie genoemd. Het belangrijkste kenmerk van systeemtherapie is dat belangrijke naasten zoals de partner, kinderen, broer, zus, ouders, buren, vrienden of collega's betrokken worden bij de therapie. Tijdens de therapie is er veel aandacht voor de onderlinge interactiepatronen en de verbetering hiervan. Er wordt ook rekening gehouden met eventuele belangrijke afwezigen.

Uitgangspunt is dat een probleem of een (psychische) klacht nooit op zichzelf staat. De sociale, relationele en culturele context speelt altijd een rol. De leefsituatie en relaties – samen het systeem – hebben invloed op problemen. Tijdens de therapie wordt besproken welke invloed omgevingsfactoren zoals werk, school, buurt, religie en cultuur hebben op het probleem en op alle betrokken.

Door aandacht en beïnvloeding van meerdere individuen binnen het systeem en hun onderlinge interactiepatronen, kom je sneller tot de kern van het probleem. Gesprekken met een systeemtherapeut zorgen voor meer begrip tussen jou en je naasten. Door het betrekken van naasten bij de therapie, treedt er sneller herstel op. Als betrokkenen elkaar beter begrijpen en ondersteunen, wordt bovendien het risico op verergering of terugkeer van het probleem kleiner.

Systeemtherapie is breed inzetbaar. Bijvoorbeeld bij relatie- en gezinsproblemen, psychische problemen en klachten, huislijk geweld, en lichamelijke aandoeningen. Door in een vroeg stadium belangrijke naasten te betrekken bij de therapie kan voorkomen worden dat de problemen groter worden. Bijvoorbeeld dat een gezin uit balans raakt door relatieproblemen van de ouders of dat naasten ook (psychische) klachten ontwikkelen. In de gesprekken kan de nadruk liggen op het veranderen van de omgang met elkaar of op het veranderen van de manier waarop tegen het probleem wordt aangekeken.

In de therapie worden alle betrokkenen zich bewust van de manier waarop ze op elkaar reageren en krijgen ze zicht op de invloed die ze op elkaar hebben. Van daaruit wordt er gewerkt naar een oplossing

De systeemtherapeutische aanpak

Een probleem of een (psychische) klacht staat nooit op zichzelf: iemands sociale, relationele en culturele context speelt altijd een rol. De leefsituatie en relaties – samen het systeem – hebben invloed op problemen.

Door aandacht en beïnvloeding van meerdere individuen binnen het systeem en hun onderlinge interactiepatronen, kom je sneller tot de kern van het probleem. Als gezinsleden elkaar beter begrijpen en ondersteunen, wordt bovendien het risico op verergering of terugkeer van het probleem kleiner.

De systeemtherapeutische aanpak heeft meerwaarde bij een breed scala aan problemen. Bijvoorbeeld bij psychische problemen en klachten, relatie- en gezinsproblematiek, huiselijk geweld en lichamelijke aandoeningen.